Кардинальные ошибки армянской внешней политики

**Anathema** · 01.10.2009, 20:08

Послушайте эту армянку до конца , она ясно объясняет ошибки .

[YT]<object width="425" height="344"><param name="movie" value="http://www.youtube.com/v/6kTv58OV10E&hl=de&fs=1&"></param><param name="allowFullScreen" value="true"></param><param name="allowscriptaccess" value="always"></param><embed src="http://www.youtube.com/v/6kTv58OV10E&hl=de&fs=1&" type="application/x-shockwave-flash" allowscriptaccess="always" allowfullscreen="true" width="425" height="344"></embed></object>[/YT]

**Anathema** · 03.10.2009, 13:29

«Подключение представителей Нагорного Карабаха к переговорам не зависит от сопредседателей Минской группы ОБСЕ», – французский посредник
20:10 / 02.10.2009

«Подключение представителей Нагорного Карабаха к переговорам не зависит от сопредседателей Минской группы ОБСЕ. Представители Карабаха раньше участвовали в переговорах, потом это было приостановлено, из-за, вы все прекрасно знаете, решения армянской стороны. Но сейчас подключение к переговорам зависит не только от армянской стороны, но и, конечно, определенно от азербайджанской стороны». Об этом заявил сопредседатель Минской группы ОБСЕ Бернар Фасье (Франция) находящийся в рамках регионального визита в Нагорном Карабахе вместе со своими коллегами Юрием Мерзляковым (Россия), и Робертом Брадтке (США).

По его словам, «проблема Карабаха будет решаться в рамках договоренностей с Баку». «Если статус Карабаха будет признан Азербайджаном, то угроза новой войны исчезнет. Если вы еще добавите к этому международные силы и международные гарантии, но это станет более серьезным», – отметил французский посредник.

Он выразил надежду, что намеченная в первой декаде октября в Кишиневе встреча президентов Армении и Азербайджана состоится.

Напомним, что 2 октября в Нагорный Карабах, в рамках регионального визита, прибыли сопредседатели Минской группы ОБСЕ Юрий Мерзляков (Россия), Бернар Фасье (Франция) и Роберт Брадтке (США). В тот же день посредники встретились с президентом НКР Бако Саакяном. Накануне в Ереване они провели встречу с президентом Армении Сержем Саркисяном. Намечена также встреча в Баку с президентом Азербайджана.
Новости Армении - NEWS.am

**Anathema** · 04.10.2009, 15:37

Հայ-թուրքական մերձեցու՞մ. հեռանկա՞ր, թե՞ վտանգ
[ 2009/10/04 | 16:59 ] սփյուռք, քաղաքականություն

Համազգային հիմնահարցերը պահանջում են համազգային որոշումներ

Երեք մայրաքաղաքներից` Երևանից, Բեռնից ու Անկարայից օգոստոսի 31-ի գիշերը Հայաստան-Թուրքիա հարաբերությունների մասին հրատարակված արձանագրություններն ու դրանց ժամանակացույցը ալեկոծեցին միլիոնավոր հայերի մտքերն ու հոգիները: Հաջորդ առավոտն իսկ, Գերմանիայի Հայ ակադեմիականների միության (ՀԱՄ) վարչությունը որոշեց հավաքվել ու անմիջապես քննարկել ճակատագրական կոչվելու հանգամանքին հավակնող փաստաթղթերն ու դրանցից բխող մտահոգիչ հեռանկարները: Սեպտեմբերի 2-ին որոշում կայացվեց` առանց ժամ իսկ կորցնելու կազմակերպել համայնքային լայն քննարկում, հրավիրել նաև Գերմանիայում Հայաստանի Հանրապետության դեսպանության ու Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության մշտական ներկայացչության ղեկավարներին:

Գերմանիա աշխատանքի ժամանած ՀՀ նորանշանակ դեսպան Արմեն Մարտիրոսյանի գրասեղանին առաջին աշխատանքային օրն իսկ դրվեց ծրագրին մասնակցելու հրավերը: Ի պատիվ նոր դեսպանի, պետք է ասենք, որ արժևորելով համայնքի ու դեսպանության միջև միանգամից աշխատանքային-գործնական հարաբերություններ հաստատելու երկկողմանի ձգտումը, առաջնորդվելով հայ-թուրքական հարաբերությունների մասին ՀՀ իշխանությունների դիրքորոշումն անձամբ ներկայացնելու, առհասարակ հարցի կարևորության գիտակցությամբ, ՀՀ դեսպանը հաջորդ օրը տվեց ծրագրին մասնակցելու իր ու դեսպանության երկրորդ քարտուղար Համբարձում Մինասյանի մասնակցության համաձայնությունը: Հարցի քննարկման հրավերին անմիջապես դրական պատասխան տվեց նաև Գերմանիայում ԼՂՀ մշտական ներկայացուցիչ Գայանե Ափինյանը:

Երեք պետական այրերի կողքին քննարկմանը մասնակցեցին երեք սփյուռքյան ներկայացուցիչներ`Գերմանահ� �յոց կենտրոնական խորհրդի նախագահ, դր. Շավարշ Հովասափյանը, Եվրոպայի Հայ դատի բրյուսելյան գրասենյակի Գերմանիայի ներկայացուցիչ Անդրանիկ Ազնավուրը և գերմանահայ համայնքի փորձառու գործիչ, դր. Րաֆֆի Պետիկյանը: Քննարկումը վարում էրՀԱՄ-ի նախագահ Ազատ Օրդուխանյանը:

Հապճեպ կազմակերպված բավականին ներկայացուցչական ծրագրին ներկա էին 90 մասնակիցներ, որոնց մեջ էին Գերմանահայոց կենտրոնական խորհրդի վարչականները, Ախենի հայ համայնքի նախագահը, Սիլվա Կապուտիկյանի անվան Գերմանահայ կանանց միության նախագահուհին, Նոր Սերունդ երիտասարդական կազմակերպության ղեկավարները, Գերմանահայ Բժիշկների ու բուժաշխատողների միության, Քյոլնի եկեղեցական միության վարչության ներկայացուցիչները, Կենտրոնական Գերմանիայի հայկական համայնքների հոգևոր հովիվը, տարբեր քաղաքական հայացքների հարող ակտիվ համայնքայիններ, ՀԱՄ-ի բազմաթիվ անդամներ, ուսանողներ:

ՀԱՄ-ի վարչությունը ՀՀ-ից ու Գերմանիայի տարբեր քաղաքներից բազմաթիվ մտահոգիչ նամակներ էր ստացել, որոնք, սակայն, ժամանակի սղության պատճառով երեկոյին կարդալ հնարավոր չեղավ: Ժամը 16:00-ին հայտարարված ծրագիրը սկսվեց ճիշտ ժամին ու դեսպանության ղեկավարների մասնակցությամբ շարունակվեց երկուս ու կես ժամ:

Այնուհետև դեսպանն ու իր օգնականը մեկնեցին Բեռլին, որից հետո քննարկումը շարունակվեց մինչև 20 անց 30 րոպեն: Քննարկմանը մասնակցող բանախոսներին ու ներկաներին բարի գալուս մաղթելուց ու ակտիվ քննարկման հրավիրելուց հետո ծրագրի վարողը բարձրախոսը տրամադրեց բանախոսներին, որոնք ներկայացրին հայ-թուրքական հարաբերությունների բեկումնային զարգացումների մասին իրենց կազմակերպությունների ու հայոց երկու հանրապետությունների պաշտոնական տեսակետները:

Անդրանիկ Ազնավուրը քննարկումը սկսեց հետևյալ արտահայտությամբ. «Մենք դեմ չենք Հայաստանի և Թուրքիայի միջև դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատմանը, սակայն, ինչպես միշտ շեշտել ենք` առանց նախապայմանի: Մենք այստեղ կասկած չենք արտահայտում ՀՀ իշխանությունների ազնիվ մղումների ու հայրենասիրության վրա, բայց կարծում ենք, որ այս հարցում նրանք մեծ սխալ են գործում: Այս փաստաթղթերը ոչ թե նախապայմաններ են պարունակում, այլ շատ ավելին:

Ստորագրելով այս փաստաթղթերը` նրանք մեզ և մեր սերունդներին դնում են չափազանց մեծ դժվարությունների առջև, անչափելի մեծ վնաս հասցնում մեր ժողովրդի իրավունքներին: Կատարվող սխալի շտկումը ապագայում աներևակաելիորեն դժվար է լինելու: Նման համազգային տարողություն ունեցող բարդ հարցերի վճռահատումը այսպես գաղտնի բանակցությունների ճանապարհով կատարելն ու հայ ժողովրդին մասնակից չդարձնելը գտնում ենք խիստ քննադատելի: Փաստորեն, Հայաստանի իշխանությունները մեր առջև դրել են պատրաստի ապուր: Կամ այո ենք ասելու կամ` ոչ: Մենք այս պարագայում միայն ոչ կարող ենք ասել»:

Րաֆֆի Պետիկյանի կարծիքով` «թուրքերը կրկին կեղծ են մեզ հետ: Ես որպես ցեղասպանությունից մազապուրծ եղած ընտանիքի զավակ ոչ մի հավատ չունեմ մարդասպան պետության հանդեպ, համոզված չեմ, որ թուրքերը Հայաստանի և հայ ժողովրդի հանդեպ որևէ բարի բան կցանկանան անել»:

Գերմանահայոց կենտրոնական խորհրդի նախագահ, դր. Շավարշ Հովասափյանը ներկայացրեց համայնքի ղեկավար կազմակերպության տեսակետը. «Մեր գաղութի տեսակետը այս հարցում մենք արդեն մեր մամլո հաղորդակցության միջոցով հայտնել ենք: Հարգելի պարոն դեսպան, չգիտեմ, այն Ձեզ համար թարգմանել են, թե ոչ, ուստի և կրկնում եմ. Մենք, սփյուռքյան բազմաթիվ կազմակերպությունների նման, արձանագրությունների այս ձևին խիստ դեմ ենք, այն համարում ենք չափազանց վնասակար ու վտանգավոր մեր ժողովրդի համար, ՀՀ իշխանություններից պահանջում ենք այս տեքստը չստորագրել, այն վտանգում է մեր իրավունքները մեր հայրենիքի նկատմամբ: ՀՀ կառավարությունից մենք մինչև հիմա ոչ մի մանրամասն ու ամբողջական տեղեկատվություն չենք ստացել»:

Ըստ ԼՂՀ մշտական ներկայացուցիչ Գայանե Ափինյանի «նախաստորագրված փաստաթղթերը նույնիսկ կարելի է համարել հայ դիվանագիտության հաջողություն, դրանք մեր ու օտարազգի պատմաբաններին հնարավորություն կտան Օսմանյան կայսրության արխիվներից հանել կարևոր փաստաթղթեր ու պաշտպանել մեր շահերը»:

ՀԱՄ-նախագահ Ազատ Օրդուխանյանը ներկայացրեց կազմակերպության դիրքորոշումը արձանագրությունների վերաբերյալ. «Համազգային հիմնախնդիրները, ինչպիսիք են Հայոց ցեղասպանության, Արևմտյան Հայաստանին վերաբերվող ամեն մի հարց, հայոց գրական լեզվի ուղղագրության և այլ համազգային ընդգրկում ունեցող հիմնահարցեր պետք է լուծվեն համազգային ուժերով: Այսինքն` այսօր աշխարհում ապրում է մոտ 12 միլիոն հայ: ՀՀ-ն իր 3 մլն բնակչությամբ սույն հարցերի լուծման գրծում ունի միայն 25 տոկոս ձայնի Իրավունք, 75 տոկոսը պատկանում է սփյուռքին: ՀՀ իշխանությունները իրավունք չունեն որոշումներ կայացնել 60 հազարանոց գերմանահայերի կամ 450 հազարանոց ֆրանսահայերի փոխարեն: Հայ-թուրքական հարաբերությունները ոչ այսօր և ոչ էլ ապագայում չեն կարող լինել Հայաստան-Թուրքիա հարաբերություններ, այլ հայ և թուրք ժողովուրդների հարաբերություններ են:

Այսօր հայերի ուժը գտնվում է ոչ միայն ՀՀ-ի տակ, այլ նաև նրա շուրջ: Ցեղասպանության հարցը մնում է ուժեղ զենք ՀՀ-ն ու սփյուռքը պաշտպանելու համար, այն չենք կարող կամավոր հանձնել: Հերթական անգամ չենք ցանկանում ազգովի Գրիգոր Զոհրապ դառնալ, որը քայլում էր մահվան ճանապարհով, բայց դեռ հավատում էր Թալեաթ փաշայի բարեկամական խոսքերին, որը դահիճն արտահայտել էր իր մահվան հրամանը տալուց մի քանի ժամ առաջ:

Մենք գենոցիդի հետ ապրել ենք նաև պատրիոցիդ, այսինքն` սպանվել է ոչ միայն մեր ժողովրդի մեծ մասը, այլ մեզանից բռնի խլվել մեր սուրբ հայրենիքը: Արևմտյան Հայաստանը, ի տարբերություն մեր անմեղ նահատակների, անդառնալի կորուստ չէ մեզ համար: Ի՞նչ է անում դահիճն այսօր` փոխհատուցելու համար իր զոհի ժառանգներին: Որպես ներողություն, որպես բարի կամքի դրսևորման սկիզբ, նա գոնե պետք է նպաստի ՀՀ տնտեսության զարգացմանը, վերականգնի Արևմտյան Հայաստանի պատմամշակութային ժառանգության մնացորդները, սփյուռքի հետ բարեկամական հարաբերություններ ստեղցելու փորձեր անի, մտածի իրական փոխհատուցումների մասին: Աշխարհն ունի նմանատիպ փորձ, մենք Գերմանիայում ամեն օր ականատես ենք լինում դրան, միայն թուրքերը դա չեն ուզում տեսնել: Տնտեսական հարցերում մեր պետությունը նույնպես կտուժի, եթե շուտափույթ չկարգավորի երկրի տնտեսական օրենսդրական դաշտը, այսօրվա վիճակով մենք լրիվ անպաշտպան ենք թուրքական տնտեսական էքսպանսիայի դիմաց ու Թուրքիայի համար հեշտությամն կարող ենք վերածվել ներմուծման ու տրանզիտի դաշտի»:

ՀՀ դեսպանը ցանկացավ ականջալուր լինել բոլոր բանախոսների կարծիքներին և վերջում ներկայացրեց ՀՀ իշխանությունների տեսակետը արձանագրությունների ստորագրման ու հայ-թուրքական հարաբերությունների մասին: Պարոն Մարտիրոսյանի ներկայացրած մտքերն ամբողջությամբ արտացոլում էին ՀՀ իշխանությունների տեսակետները, որոնց հետ ոչ սփյուռքյան բանախոսները և ոչ էլ դահլիճում նստած որևէ մասնակից չհամաձայնվեց: Պարոն դեսպանի ուշադրությանը հանձնվեց Helsinki Final Act –ի այն պարբերությունը, որտեղ բացի սահմանների փոխադարձ ճանաչումից, տարածքային որևէ պահանջների արծարծումն իսկ ապագայում բացառված է: Հայաստանի և Թուրքիայի միջև նման պայմանագրի վերահաստատումով տարածքային որևէ պահանջք մեր կողմից կդառնա պայմանագրի խախտում: Դահլիճը մտահոգ հետևում էր քննարկմանը, այնտեղից ՀՀ ու ԼՂՀ դիվանագիտական բարձրագույն ներկայացուցիչներին չարվեց աջակցական նույնիսկ որևէ թույլ արտահայտություն, նրանց տեսակետներին դեմ էին բոլորը: Այնտեղ պարզ ասվեց, որ մեզ համար, որպես ցեղասպանության ենթարկված ու հայրենազրկված ժողովրդի զավակներ, Արևմտյան Հայաստանի նկատմամբ ունեցած մեր բնական իրավունքը անժամանցելի է, թուրքական պետության ու թուրքերի հետ աշխարհի որևէ մասում բարիդրացիական հարաբերություններ հաստատելուց առաջ, նախ նկատի ենք առնելու մեր բնական իրավունքի, նրանց կողմից մեր զոհերի հիշատակը հարգելու ձևաչափերը: Առայժմ մենք Թուրքիայի կողմից բարի կամքի դրսևորման որևէ լուրջ քայլ չենք տեսնում:

Այստեղ` Եվրոպայում, ամեն օր, կյանքի ամենատարբեր բնագավառներում, ականատես ենք լինում թուրքական կողմի թշնամական քայլերին, մեր դեմ կազմակերպված բազմամարդ ցույցերին, Հայ դատի, հայկական համայնքների զարգացման դեմ գերմանական ու եվրոպական կուսակցություններում, պառլամենտներում, քաղաքական ու հասարակական ամենատարբեր հարթություններում թուրք գործիչների համառ պայքարին, հայակործան քարոզչության, սպառնալիքներին, այստեղ լայնորեն տարածվող թուրքական մամուլի, հեռուստատեսության ու ռադիոյի հակահայ հիստերիային: Այսինքն` մենք առայժմ չենք կարող ցույց տալ թուրքական պետության ու թուրքական սփյուռքի որևէ բարի կամքի դրսևորման, որևէ զղջման արտահայտություն, ուստի հավատ չունենք նրանց անկեղծության ու մեզ` հայերիս բարյացակամորեն նրանց ընդառաջ գալու քայլերին:

Կազմակերպիչները նախապես մշակել էին բազմաթիվ հարցեր, որոնք այսօր մտահոգում են ոչ միայն գերմանահայերին այլ սփյուռքի լայն շրջանակներին: Ցավոք, քննարկմանը երկուս ու կես ժամվա դեսպանի մասնակցությունը (նրա ու քննարկմանը ներկա, բայց երկխոսությանը չմասնակցաց դեսպանության երկրորդ քարտուղարի Բեռլին մեկնելու անհրաժեշտությունը տաս րոպեով ընդմիջեց քննարկման հուզախառն ընթացքը) ու քննարկմանը հատկացրած ընդհանուր չորս ու կես ժամը բավարար չեղան սպառելու գոնե հետևյալ մի քանի հարցերի պատասխանները`

1. Արդյո՞ք ինչքանով են Հայաստանի իշխանությունները հասկացողություն դրսևորում սփյուռքում այժմ ներկա և օրեցօր աճող դժգոհությունների հզոր ալիքի նկատմամբ: Եթե կա՞ն հասկացողության որևէ դրսևորումներ, ապա որտե՞ղ և ինչպիսի՞ հարցերում է առ այսօր այն դրսևորվել, տեսանելի եղել որևէ՞ բանախոսի:

2. Ինչքանո՞վ է արդարացվում, ինչո՞վ է բացատրվում Հայաստանի իշխանությունների հայ-թուրքական հարաբերությունների այս վերջին զարգացումների հարցում տեղեկատվական ու քարոզչական այս, կարելի է ասել գաղտնանման կեցվածքը: Արդյո՞ք ավելի օգտակար չէր լինի, եթե հարցը թե հայրենիքում և թե սփյուռքում նախապես դրվեր մեր ժողովրդի լայն զանգվածների քննարկման, հաշվի առնվեր մտավորականության, սփյուռքի փորձառու ազգային կառուցների ու անհատների կարծիքը` մի շատ ընդունված երևույթ, որին մենք ամեն օր Գերմանիայում ականատես ենք լինում: Այստեղ ամեն մի կարևոր հարց գերմանական իշխանությունները ներկայացնում են հասարակությունը, դրանք շաբաթներով ու ամիսներով ամենատարբեր մակարդակներով, զանազան ֆորումներում, հեռուստատեսությամբ, ռադիոով, մամուլում քննարկման դնում, դրանից հետո միայն բազմակողմանիորեն մշակված ու մարսած հարցերը ներկայացվում օրենսդիր մարմինների հաստատման:

3. Ինչպիսի՞ քաղաքականություն ունի այսօր Հայաստանի իշխանությունը Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման հարցում, ինչպե՞ս պիտի շարունակվի այսուհետև այդ քաղաքականությունը փոփոխվող պայմաններում, ի՞նչ կոնկրետ քայլեր են մշակվել Հայաստանում այդ հարցի հետագա զարգացման ուղղությամբ, ինչպիսի՞ն պիտի լինի այս հարցում հայրենիքի ու սփյուռքի համագործակցության ձևաչափը: Սփյուռքի կառույցներն արդյո՞ք արդեն մտածում, ծրագրում են նոր ռազմավարական մոտեցումներ ու մարտավարական քայլեր, կանոններ:

4. Ինչպիսի՞ն է Հայաստանի իշխանության վերաբերմունքն այսօր Արևմտյան Հայաստանի հարցի վերաբերյալ, ինչպիսի՞ն է թուրքերի կողմից հայերին փոխհատուցում տալու հայկական կողմի օրինական պահանջի հարցում Հայաստանի իշխանությունների վերաբերմունքը:

5. Հայաստանի իշխանություններն այսօր հայ-թուրքական հարաբերություններում ինչպիսի՞ տեղ են հատկացնում սփյուռքին, ո՞րը պետք է լինի այս հարաբերություններում սփյուռքի դերը: Ինչպիսի՞ դերակատարություն կարող է ստանձնել այս հարցում գերմանահայ 60 հազարանոց համայնքը, հաշվի առնելով, Գերմանիայում աշխարհի ամենամեծ թուրքական համայնքի հարևանության առկայությունը:

6. Հայաստանի իշխանությունների ներկա քաղաքականությունը հայ-թուրքական հարաբերությունների հարցում իշխանությունների նկատմամբ սփյուռքում վստահության մեծ կորուստ է առաջացրել: Ցավոք սրտի, վստահության այդ կորուստի ընթացքը ամեն օր, ամեն ժամ մեծանում է: Դա մեզ, մեր ողջ ժողովրդին, մեծ վնասներ է բերելու: Ի՞նչ լուծումներ կառաջարկեիք, ի՞նչ քայլեր եք տեսնում այդ մեծացող ճեղքի առաջն առնելու, այն նվազագույնի հասցնելու ճանապարհին:

7. Արցախի հարցում ի օգուտ Ադրբեջանի ամեն անգամ Թուրքիայի իշխանությունների հարձակողական միջամտությունը արդյո՞ք պանթուրքիզմի մի յուրօրինակ, մոդեռն դրսևորում չէ: Թուրքիայի իրավասության մեջ չմտնող այդ հարցը արդյո՞ք չի կարելի միջազգային ատյաններում ներկայացնել հենց այդպիսին: Ե՞րբ Հայաստանի իշխանություններն իրենց բանակցություններում ու հայտարարություններում խեղճ կեցվածք ընդունելով Արևմտյան Հայաստանի նկատմամբ, մեր բնական իրավունքի հարցը ամեն անգամ լրակյաց շրջանցում են, ավելի սանձարձակ չե՞ն դարձնում թուրք դիվանագետների ապօրինի միջամտությունն ու պահանջը Արցախի ազատագրված հողերի հարցում:

8. Կաշառակերության, մաֆիական համակարգի, սոցիալական, քաղաքական, բարոյական, տնտեսական ծանր վիճակում տառապող, անօրինության ճիրաններում համարյա մահամերձ լինող Հայաստանն արդյո՞ք այսօր պատրաստ է այսպիսի հապճեպությամբ համազգային այնպիսի հարցի լուծման գնալ, ինչպիսին հայ-թուրքական հարաբերությունների զգայուն բնագավառն է: Ավելի նպատակահարմար չե՞ք գտնում այդ հարցերի ողջ համակարգը այսօր, առանց օր իսկ կորցնելու, Հայաստանի ԳԱ-ում, պետական համալսարանում ու սփյուռքի գիտական ու քաղաքական կառույցներում հատուկ և ազատ մասնագիտական ստուգման ու վերլուծության ենթարկել, քննարկումների դնել, լրջորեն պատրաստվել դիվանագիտական դժվարին մարտահրավերներին, հետո նոր թուրքերի հետ հարաբերության մեջ մտնել:

Այս ու բազմաթիվ այլ հարցեր, որոնք այսօր կախված են սփյուռքյան երկնակամարում ու նմանապես տանջում են գերմանահայ համայնքին, այդ երեկոյին, ցավոք, այդպես էլ անպատասխան մնացին: Դահլիճում պետական այրերի ու մյուս ներկաների կարծիքներում վառ արտահայտված անհամաձայնություն, հստակ բևեռացում կար: Մասնակիցներից մեկը երեկոն հակիրճ բնորոշեց «երկուսն ընդդեմ իննսունի, կամ հակառակը»:

Ժողովրդի ու իշխանությունների միջև եղած անջրպետը մի՞թե արդեն անդունդի է վերածվում, մի՞թե ժողովրդի ձայնը, այս հարցում արդեն ճիչն ու աղաղակը, չեն լսելու ՀՀ իշխանությունները: Իսկ 1991-ի անկախությունից ի վեր, Բաղրամյան պողոտայի գրասենյակներում երբևէ լսե՞լ կամ զգացե՞լ են այդ ձայնի տագնապները, երեք պրեզիդենտներից ու նրանց ստեղծած կառավարություններից ո՞րն է փոխել ժողովրդի ծանր վիճակը, ո՞րն է լուրջ աշխատել նրա համար, ո՞րն է սիրվել ժողովրդական լայն զանգվածների համար:

Ոչ մեկը: Քրիստուսքիրշեի ծրագիրը կարծես մակետային պատկերն էր մերօրյա պետություն-ժողովուրդ անբնական հարաբերության: Իսկ ե՞րբ լսելի կդառնա ժողովրդի ձայնը: Պատասխանը շատ պարզ է` երբ ամեն հայ հարգի իր հոգու արդար ձայնն ու պայքարի դրա համար: Այնուամենայնիվ` կարևորը բոխումյան դահլիճում առկա էր` պետական ապարատը չշփոթվեց պետականություն կոչվող սրբության ու հայրենիքի հետ, իսկ օրվա գլխավոր խորհուրդը, որը մասնակիցներին բազմաթիվ մտահոգությունների հետ լավատեսորեն տուն ուղեկցեց, ասում էր` ամենակարևորը` ներկա և հետագա անկանխատեսելի ու դժվարին օրերին սփյուռքյան հեռավորությունից ազգային իղձերին, հայրենի հողին ու ժողովրդին նվիրված մնալը, նրան կարեկցելը, նրանից իրեն անբաժանելի տեսնելն ու պահելն է:

Հայ ակադեմիականների միության վարչություն

1 հոկտեմբեր 2009թ., Բոխում, Գերմանիա

**Anathema** · 08.10.2009, 14:19

07.10.2009 | 17:30
Какие опасности таят «Армяно-турецкие протоколы»

ARMENIA Today представляет позицию «Ассоциации Швейцария-Армения» относительно протоколов об установлении дипломатических отношений и развитии двусторонних отношений между Республикой Армения и Турецкой Республикой.

Предусматривается представить протоколы парламентам Армении и Турции на утверждение

Введение

В случае ратификации парламентами двух стран, эти протоколы станут международными договорами, получат правовую силу в рамках международного права, стороны возьмут на себя обязательства по отношению друг к другу. Возражения против этих обязательств будут возможны только в случае утверждения нового договора с иным содержанием.

Спорными являются следующие пункты и условия протоколов:

I. Протокол об установлении дипломатических отношений между Республикой Армения и Турецкой Республикой

Пункт 3-й

«Подтверждая свои двусторонние, многосторонние обязательства уважать принципы равенства, суверенитета, территориальной целостности, нерушимости границ, невмешательства во внутренние дела других государств»

• Армения уже согласилась с этими принципами в ходе обретения независимости, принимая Устав ООН.

• У Армении уже не будет права вести переговоры по Карабаху. В настоящее время в рамках международного права Карабах – территория Азербайджана. Карабах подвергается огромному риску остаться без помощи матери-родины (Республики Армения) и одиноким в своей борьбе за право на самоопределение (составляющую часть Мадридских принципов).

• Не понятно, почему в протоколах подчеркиваются принципы суверенитета, невмешательства во внутренние дела других государств, территориальной целостности и нерушимости границ, между тем, как там нет открытой или предполагаемой ссылки на право на самоопределение. Это право не упоминается ни в том или ином параграфе настоящего протокола, ни в том или ином параграфе протокола о развитии двусторонних отношений между Республикой Армения и Турецкой Республикой. В действительности, ссылка на Хельсинкский заключительный пакт (который включает в себя право на самоопределение) в пункте 2 не предполагает косвенного обращения к этому принципу. Она подразумевает то, что вопрос права на самоопределение не может быть поднят до тех пор, пока Азербайджанская Республика не согласится обратиться к нему. Согласно этим протоколам, в случае озвучивания вопроса право на самоопределение будет подчинено принципу территориальной целостности.

• Вследствие того, что мы не отметили это четко и не потребовали, чтобы Турция обратилась к этому вопросу, право на самоопределение и подтверждение его (что имеет значение как обязательная норма международного права) теряет свой приоритет над другим принципом: подписывающая сторона соглашается с тем, что этот принцип не применим в случае спора, поскольку проблема не подлежит обсуждению. Обращение к Хельсинкскому заключительному пакту, в котором доминирует догма о территориальной целостности, не что иное, как очевидная попытка провалить эту готовность.

• У Армении отныне не будет права высказывать свои опасения по поводу возможных посягательств на армянское культурное наследие в Турции (как часть требования, связанное с ее историческим имуществом). Это косвенно предполагает признание законодательства, применяемого Турцией после 1915-го года, и любой иск в отношении этого имущества теряет силу.

• С этим пунктом прямо связано то обстоятельство, что как сторона, ратифицирующая настоящие протоколы, Армения уже не будет иметь права в какой-либо международной структуре призвать Азербайджан к ответственности за уничтожение хачкаров Новой Джуги (Нахиджевана), армянского кладбища в Баку и ряда других армянских памятников, находящихся на территории Азербайджана.

• Помимо этого, международное сообщество уже не осудит уничтожение армянских памятников и церквей в Грузии, особенно в Тбилиси и в армянонаселенном регионе Самцхе-Джавахети (Джавахке). Более того, подписав эти протоколы, Армения не будет иметь права защищать интересы армян Джавахка: это непосредственно касается дела Ваагна Чахаляна.

Пункт 5-ый

«Подтверждая взаимное признание существующей между двумя странами общей границы, определенной соответствующими договорами международного права»

• Это непосредственно касается Карсского (1921г.) и Лозаннского (1923г.) договоров, но не Севрского договора (1920г.), который 10 августа 1920г. был подписан Османской империей, но не был ратифицирован османским парламентом. Армения не присутствовала на переговорах, приведших к заключению Лозаннского договора, следовательно, может использовать оговорку о том, что она не подписывала этот договор. Армения может также настаивать на том, что Советскую Армению заставили подписать Карсский договор. Очень важно отметить, что президент Вильсон в Севре получил мандат от всех присутствовавших представителей держав для определения новой территориальной границы между армянами, курдами и турками. Определение этих границ не зависело от ратификации договора. В отношении этих границ был установлен международный арбитраж, и как судебный инструмент он все еще в силе. Подписав этот протокол, Армения положит конец нынешнему судебному спору, и Республика Армения навсегда потеряет право на территориальные требования к Турции.

• Признание границ положит конец этому спору. Жертвы Геноцида армян подверглись масштабным этническим чисткам и имеют право на получение компенсации. Признавая эти границы, вопрос ответственности автоматически отпадает. В рамках международного права ответственность, как правило, приводит к соответствующей компенсации: вот что должно было произойти в случае признания Геноцида. Здесь Армения признает границы, признает Лозаннский договор, и преступление станет темой для подкомиссии, решения которой в рамках международного права не будут иметь значения судебного вердикта. В лучшем случае эта комиссия признает исторический факт. Следовательно, все требования армян (территориальные, правовые или др.) будут оставлены без внимания и не будут учтены.

Пункт 7-ой

(…) «Оставаясь верными своим обязательствам воздержаться от проведения политики, не соответствующей духу добрососедских отношений»

• Это прямое стремление и цель Турции: окончательно провалить процесс международного признания Геноцида армян. Более того, это будет использоваться в отношении армянского культурного и архитектурного наследия в Турции, против любого требования или вопроса, поднимаемого Арменией и в двусторонних отношениях, и в рамках международного права. Хотя и косвенно, но этот пункт может быть использован против роли Армении в урегулировании карабахского конфликта, учитывая тесные отношения между Турцией и Азербайджаном.

II. Протокол о развитии двусторонних отношений между Республикой Армения и Турецкой Республикой

Пункт 6-ой

«Подтверждая свою приверженность мирному урегулированию региональных, межнациональных конфликтов на основе принципов международного права»

• Здесь явно подразумевается как карабахский конфликт, так и вопрос компенсации за Геноцид армян. Прямо затрагивается карабахский конфликт и подразумевается, что Республика Армения уже не вправе содействовать, помогать или поддерживать Карабахскую республику.

• Карабах. Каковы нормы международного права, устанавливающие легитимность находящейся внутри какой-либо страны территории с предоставлением этой территории независимости? Как уже отмечалось, право на самоопределение доминирует над другими принципами в рамках международного права, в том числе над принципом территориальной целостности. Однако подписание таких протоколов, куда эта норма не включена, четко демонстрирует, что этот принцип будет отделен от проблемы: следовательно, обращение Республики Армения к этому конфликту станет невозможным.

• Вопросы компенсации. Поскольку Турция не подпишет документ, признающий Геноцид, и международный уголовный суд не осудит Турцию (как правопреемницу Османской империи) в вопросе Геноцида армян, то у Генеральной ассамблеи ООН также не будет причин осудить ее. Как следствие, больше не будет правового инструмента в рамках международного права для преследования Турции (как правопреемницы Османской империи) за это преступление (даже с целью требования лишь морального возмещения).

• Прямую связь с предыдущим пунктом имеет состоявшийся в США 20 августа 2009г. суд, на котором отсутствие подобного инструмента, а также непризнание со стороны правительства США факта Геноцида армян сыграли существенную роль в решении федерального кассационного суда. По решению суда, потомки жертв резни, осуществленной османскими турками в 1915-1918гг., не имеют права подавать в суд на иностранные страховые компании за невыплаченные счета. Удивительно, что кассационный суд не учел выступление президента США Рональда Рейгана в 1981г., в котором он упомянул и признал Геноцид армян, не учел также две резолюции о признании Геноцида армян, принятые Палатой представителей в 1975г. и в 1984г. Тем не менее, признание этого преступления национальными парламентами свыше 20 стран и 5 правительствами (Франция, Греция, Аргентина, Уругвай и Канада), осуждение Верховным судом Швейцарии Догу Перинчека, отрицающего Геноцид армян, и доклад Уитекера (о предотвращении и осуждении геноцида, утвержденный подкомиссией ООН по пресечению дискриминации и защите прав нацменьшинств) в этом плане свидетельствуют о понимании проблемы и международном праве.

2-ой абзац второго протокола

«реализовать диалог в исторической плоскости между двумя народами, направленный на восстановление взаимного доверия, в том числе с помощью научного беспристрастного изучения исторических документов и архивов для уточнения имеющихся проблем и формулирования предложений»

• Вышеуказанный отрывок – наиболее противоречивый пункт этого протокола и во многом угрожает отношениям Армении с Диаспорой: у Армении нет права говорить от имени всей нации, которая включает в себя также Диаспору (в этом пункте протокола говорится «нации» («nations»), а не «страны», и это касается остальной части текста).

• «Ассоциация Швейцария-Армения» не согласна с содержащимся в протоколе выражением «уточнение имеющихся проблем». Разве Геноцид – это имеющаяся проблема, которая нуждается в уточнении? Или проблема на самом деле в том, что Турецкая Республика все еще не признала Геноцид? Или то, что в отношениях между двумя народами не может быть зафиксирован прогресс из-за проблемы непризнания Геноцида? Взаимное доверие между Арменией и Турцией в «исторической плоскости» не может быть восстановлено до тех пор, пока Турция не признала Геноцид армян. Уточнение, что есть необходимость в «беспристрастном научном изучении», дает повод думать, что до составления проекта этого протокола, подобная работа не велась: такое мнение - возмутительная ложь.

• Выводы подкомиссии об «исторической плоскости» не станут решениями, обязательными для Турции, они будут представлять собой только предложения. Учитывая характерное до сих пор для Турции поведение, маловероятно, что Турецкая Республика возьмет на себя ответственность за Геноцид армян, опираясь на простые предложения. Стоит отметить, что если протоколы будут ратифицированы, это станет первым случаем, когда Турецкая Республика на международном уровне участвует в работе какой-либо комиссии по вопросам событий 1915-го года. Точно известно следующее: заключения комиссии не будут иметь никакого влияния или значения в рамках международного права, цель комиссии, как об этом открыто говорится, изучение в «исторической плоскости». «Ассоциация Швейцария-Армения» убеждена, что это свидетельствует о том, что комиссии не позволят отклоняться от цели, и, помимо оценки истории, у нее не будет права делать какие-либо другие заключения.

**Anathema** · 14.10.2009, 20:26

13.10.2009 | 17:26 http://armtoday.info/default.asp?Lan...PagePosition=1

ASALA: Начался третий этап Армянской новейшей освободительной борьбы

Что мы имеем? По принципу «нет худа без добра»

Итак, что нам делать после того, как рассекречены Мадридские принципы и армяно-турецкие Протоколы?

Сначала о негативных реалиях:

1. Мадридские принципы не отражают реальную картину урегулирования карабахского конфликта. Минская группа на протяжении стольких лет просто затягивала процесс нормального, законного, международно правового урегулирования конфликта, более того, направила его в ложное русло.

2. Армяно-турецкие Протоколы содержат в себе турецкие предусловия, которые во многих случаях повторяют статьи Батумского, Александропольского, Московского и Карсского договоров.

3. Президент РА, министр иностранных дел РА, правящая политическая элита РА решительна в вопросе ратификации Протоколов и их совершенно не интересует реальная позиция армян Диаспоры, РА, НКР и Джавахка в этом вопросе, то есть у нас серьезная проблема отсутствия демократии.

4. Национальное собрание Армении собирается ратифицировать Протоколы, тем самым нарушая требования Декларации о независимости РА и положения Конституции РА.

5. У нас есть график развития событий, заботливо разработанный третьей стороной, по Протоколу – Евросоюзом. Заранее даже было решено о включении футбольных сборных Армении и Турции в одну группу и проведении встреч так, чтобы на первом этапе реализации программы было заложено начало «футбольной дипломатии», а на заключительном этапе, на следующий день после ратификации протоколов, 14 октября, состоялся ответный матч. На предстоящей в Бурсе встрече будет присутствовать президент УЕФА Мишель Платини.

6. В Нахиджеване состоялась встреча руководителей 6 тюркоязычных государств – Турции, Азербайджана, Казахстана, Киргизии, Узбекистана и Туркмении. Алиев озвучил предусловие, связанное с «захватом» Республикой Армения Зангезура. По сути, по-новому вводятся в оборот программы Пантюркизма.

7. В работе очередного саммита СНГ не приняли участие первые лица четырех среднеазиатских тюркоязычных республик – Казахстана, Киргизии, Узбекистана и Туркмении, по всей вероятности, имея на то согласие Запада – альянса США-Израиль-ЕС. Современные программы Пантюркизма направлены против Ирана, Сирии, Ирака, Армении, России, Китая, Индии.

8. В церемонии подписания протоколов присутствовали руководители внешнеполитических ведомств США, Франции, России и ЕС, это означает, что по примеру начала 20-го века, когда права армянства были попраны во имя мировой революции, на первом месте вновь оказывается проблема нарушения права армян, на этот раз во имя глобализации.

9. В речи, с которой должен был выступить министр ИД Турции после подписания Протоколов, содержались предусловия.

10. С ратификацией Протоколов закладывается начало новых региональных войн, конфликтов, осуществления геноцида, цель – перекроить карту Среднего Востока, согласно карте офицера ВС США в отставке Ральфа Петерса. На этой карте за счет территорий Сирии, Ирана, Турции, территории Западной и Восточной Армении, оккупированной на протяжении 89 лет Турцией, обозначено новое государство под названием Освобожденный Курдистан. Чтобы РА не смогла международными правовыми средствами помешать уже начавшейся реализации программы, альянс США-Израиль-ЕС выдвигает пакет армяно-турецких Протоколов с четким графиком, этим и обусловлена важность последних.

Теперь отметим позитивные тенденции процесса:

1. Протоколы и шестинедельные обсуждения стали мощным фактором для армянской общественно-политической мысли и движения, для объединения и консолидации общеармянских сил, что, действительно, сложно недооценивать.

2. Становится совершенно очевидным, что без создания и формирования национального независимого и суверенного государства невозможно выдвижение и решение более или менее серьезной национальной программы.

3. Становится ясно, что в Армении нужно установить модель власти абсолютно национального, полноценно демократического, справедливого, правового и социально защищенного государства, которая должна быть свободна от внешнего давления, даже от рекомендаций и диктовки касательно евроинтеграции - этого, кажущегося заманчивым, но в действительности политического процесса, устанавливающего неорабовладельческий строй. Этот исключительный случай создает возможность для этого.

4. Этот повод создает блестящую возможность для объединения вокруг серьезных долгосрочных программ всех национальных сил, даже тех, чье объединение казалось невозможным и поэтому исключалось.

5. Одной из главных задач остается организация армянской всеобъемлющей цивилизационной самообороны и защиты.

6. Другая главная задача – реальная переоценка духа и потенциала армянства и направление этого духа и потенциала в русло реализации национальных программ.

7. Четкая национальная программа – восстановление территориальной целостности Армении, должна осуществляться так, будто это наша будничная ежедневная работа, как делают это против нас другие. Да, западные политики и должностные лица целыми днями работают, осуществляя пропаганду, сеющую межнациональную ненависть, провоцирующую новые войны и геноцид, которая, кстати, является деянием, за которую несут ответственность по внутригосударственным и международным законам.

8. Протоколы были составлены при непосредственном участии третьей стороны (возможно, ЕС или альянса США-Израиль-Турция). В этом заключается причина того, что включенные сюда формулировки изложены так, что содержат для каждой из сторон и положительные, и отрицательные стороны. Это сделано с дальней целью, чтобы при необходимости оказать давление в равной степени на каждую из сторон или по отдельности, согласно программному графику.

9. В Протоколах есть формулировка, которая полностью созвучна интересам, ожиданиям и целям армян. Если Протоколы будут ратифицированы парламентами, нужно будет найти средства для реализации именно этого пункта. Мы не раскрываем этого пункта здесь, дабы раньше времени не привлекать к нему внимание турецкой стороны.

10. Таким образом, начался третий этап Армянской новейшей освободительной борьбы, который также должен увенчаться победой.

«Ухт Арарати» - Организация бойцов Армянской секретной армии освобождения Армении (АСАЛА) и бывших политзаключенных.

12 октября, 2009г.

**Anathema** · 12.01.2010, 23:54

НАПОМИНАНИЕ ВЛАСТЯМ РА, НКР И СОПРЕДСЕДАТЕЛЯМ МГ ОБСЕ

Накануне 20-ой годовщины геноцида, учиненного азербайджанскими властями и криминальными элементами в отношении армянского населения г.Баку считаем необходимым констатировать, что за прошедшее после 1988г. время с попустительства посредников-сопредседателей Минской группы, а также в результате непринципиальной политической позиции властей РА и НКР, азербайджанской стороне удалось исказить суть проблемы Нагорного Карабаха. В результате переговорный процесс в качестве основной обсуждаемой темы рассматривает не стремление азербайджанской стороны посредством применения силы решить политическую проблему Нагорного Карабаха, а осуждение того факта, что армянство Арцаха воспользовалось своим естественным правом на самооборону в ходе азербайджанской военной агрессии.

Мы требуем, чтобы представители властей РА и НКР во время всех переговоров по проблеме НК, а также в ходе своих официальных и неофициальных контактов выступали со следующих позиций:

- причиной возникновения проблемы НК стало насильственное присоединение этого края к Азербайджанской ССР после советизации Южного Кавказа в 1920-21гг., а также дискриминационная политика и притеснения со стороны азербайджанских властей в отношении местного армянского населения в последующие десятилетия;

- 20 февраля 1988г. армяне Арцаха подняли вопрос о переподчинении НКАО исключительно в политической плоскости. В ответ на это азербайджанские власти учинили геноцид в Сумгаите и инициировали этнические чистки армян на всей территории Азербайджанской ССР, в результате чего в период до 19 января 1990г. более полумиллиона армян были изгнаны из Азербайджана и стали беженцами;

- с 1991г. Азербайджан развернул военные действия против отрезанной от остального мира, находящейся в анклавном положении Нагорно-Карабахской Республики. Результатом войны стало то, что сотни тысяч армян и азербайджанцев вынуждены были покинуть былые места своего проживания;

- для Азербайджана война закончилась бесславно – эта страна потерпела поражение на поле брани. Стремление Азербайджана решить политическую проблему посредством насилия стоило жизни десяткам тысяч людей, привело к масштабным разрушениям, а более 1,2 млн людей превратились в беженцев и внутренне перемещенных лиц.

Считаем необходимым напомнить высшим властям РА о том, что:

- на сегодняшний день проблема Нагорного Карабаха более не сводится лишь к международному признанию НКР, тем более в границах НКАО;

- этнические чистки и насилие в отношении армян практиковались не только на территории НК (как о том заявляет министр ИД РА), но и на территории всего Азербайджана;

- РА во имя предотвращения угрозы геноцида, нависшей над головой армянства Арцаха, была вправе вмешаться в происходящее и предпринять для этого необходимые шаги как политического, так и военного характера;

- ответственность за происшедшее лежит не только на властях Азербайджанской Республики – азербайджанский народ в полной мере несет ответственность за действия, предпринятые собственными властями;

- Азербайджанская Республика, которая инициировала этнические чистки и развязала войну, должна компенсировать ущерб, нанесенный Армении, Арцаху и армянам Азербайджана.

СЕТЬ ГРАЖДАНСКОГО ОБЩЕСТВА «БЕЖЕНЦЫ И МЕЖДУНАРОДНОЕ ПРАВО»

16:50:54 - 12/01/2010 http://www.lragir.am/russrc/society-lrahos12055.html

**StaTtel** · 24.02.2010, 17:46

Какой замечательный план решения вопроса Карабаха, по-видимому, навязывают нашему руководству американцы. Хочется прямо спросить, кто все это придумывает и почему его с такими придумками незамедлительно не посылают в жопу?! США, насколько можно судить по всем этим нашим наметившимся «сближениям» с Азербайджаном и Турцией, предлагают Армении принять участие в строительстве Набукко в обмен на «возвращение» Карабаха Азербайджану! Бред?! Не то слово. Но невероятно то, что, похоже, в правительстве действительно обсуждают возможность такого обмена или, по крайней мере, сразу не гонят в шею американских «переговорщиков» с их «выгодными» предложениями!! Собственно, даже не говоря о Карабахе, сама по себе целесообразность участия Армении в Набукко вызывает сильные сомнения – кто и чем будет это все оплачивать?! Не получится, что наших «дальновидных и мудрых» политиков проспонсируют их американские «друзья», они пойдут на серьезные уступки по Карабаху, а трубопровод все едино проведут по территории Грузии, да еще и за наш счет??