Армянский - учим вместе

[Babyface]

Հոլովներ / Подежи

Բառերի այնպիսի փոփոխությունը, որից կախված է նրանց պաշտոնը նախադասության մեջ կոչվում է հոլովում:

Ուղղական հոլով

ա. Ուղղական հոլովի ձևը

Ուղղական հոլովը բառի ուղիղ ձևն է:

Որոշյալ առման դեպքում ուղղականն ստանում է որոշիչ հոդ` ը կամ ն.

քար – քարը

ձի – ձին

քույր – քույրը

բ. Ուղղական հոլովի իմաստը

Ուղղական հոլովն արտահայտում է գործող, մի բան լինող առարկա:

գ. Ուղղական հոլովի գործածությունը

Նախադասության մեջ ուղղական հոլովով դրված բառերը հիմնականում գործածվում են որպես

ենթակա` Գետը լեռներից շառաչով գալիս և անց է կենում դաշտերի միջով:

ստորոգյալ` Դա մի լեռնային գետ է:

կոչական` Վահան Տերյան,

Ինչպե՞ս երգեմ հիշատակը քո:

որոշիչ` Բժիշկ Արշակն այդ օրն ուշացել էր:


Սեռական հոլով

ա. Սեռական հոլովի ձևը

Սեռական հոլովը կազմվում է երկու եղանակով`

1. ուղղականին վերջավորություն ավելացնելով – արտաքին հոլովում – քար-ի, ձի-ու, քր-ոջ, օր-վա

Սեռական հոլովը ստանում է –ի, -ու, -ան, -ոջ, -վա, -ց վերջավորությունները

2. Բառի արմատի հնչյունները փոփոխելով – ներքին հոլովում – տուն – տան, հայր – հոր

ու ձայնավորով և բաղաձայնով վերջացող բառերում -ն դառնում է ա,

այ երկհնչյունով ու բաղաձայնով վերջացող բառերում այ-ը վերածվում է ո-ի:

շուն – շան

արյուն – արյան

հայր – հոր

մայր – մոր


բ. Սեռական հոլովի իմաստը

Սեռական հոլովն արտահայտում է պատկանելության իմաստ:

գ. Սեռական հոլովի գործածությունը

Նախադասության մեջ սեռական հոլովով դրված բառերը գործածվում են որպես գոյականի լրացում.

Հատկացուցիչ`

Արագածի, Արարատի

Հայացքի դեմ սգավոր,

Սև տուֆակերտ մի պալատի

Տրտմահանդես դահլիճում

Պառկած է նա

Որպես անթագ, բայց հիրավի թագավոր…

Պ. Սևակ

Որոշիչ`

Սեղանի գինին թույլ, բայց համեղ խմիչք է:


Տրական հոլով (2)

ա. Տրական հոլովի ձևը

Տրական հոլովը սեփական ձև չունի, միշտ նման է սեռականին, միայն թե որոշյալ առման ժամանակ հոդ է ստանում:

սեռական` քարի, ձիու, օրվա, քրոջ

տրական` քարի(ն), ձիու(ն), օրվա(ն), քրոջ(ը)

բ. Տրական հոլովի իմաստը

Տրական հոլովն արտահայտում է հանգման իմաստ. տրական հոլովով դրված առարկային հանգում է գործողությունը.

Ոտքս կպավ մի քարի (այն քարին):

գ. Տրական հոլովի գործածությունը

Տրական հոլովով դրված բառերը նախադասության մեջ լինում են ստորոգյալի լրացում` անուղղակի խնդիր և պարագա.

Վահանը հանդիպես Արամին: (խնդիր)

Գիրքը դրված է սեղանին: (պարագա )



Հայերենում, այն բարդ բառերը, որոնց վերջին բաղադրիչը միավանկ բառ է,հոգնակին կարող է ստանալ և՛ -եր, և՛ -ներ վերջավորություն:

Եթե վերջին միավանկ բաղադրիչը գոյական է և իր իմաստը պահում է անփոփոխ, ապա հոգնակին ստանում է -եր վերջավորություն:

Ըստ այդմ՝

գլխացավ(եզ.) = գլխի + ցավ = (հոգնակի) գլխացավԵՐ

ծովափ(եզ.)= ծովի + ափ = (հոգնակի) ծովափԵՐ

Եթե վերջին միավանկ բաղադրիչը բայի արմատ է կամ բայի իմաստ ստացած գոյական, ապա հոգնակին ստանում է -ներ վերջավորություն:

Օրինակ՝

վիպագիր (եզ.) = վեպ գրող. այստեղ գիր՝ գրել բայի իմաստ ստացած գոյական =վիպագիրՆԵՐ

տնտեսվար(եզ.) =տնտեսություն վարող. այստեղ վար՝ վարել բայի արմատ =տնտեսվարՆԵՐ

Կա ևս մի բացառություն՝ ռուսՆԵՐ...


Հայցական հոլով

ա. Հայցական հոլովի ձևը

Անձերի հայցականը նման է տրականին.

Վահանը սիրում է Անիին:

Իրերի հայցականը նման է ուղղականին.

Վահանը սիրում է խնձոր:

բ. Հայցական հոլովի իմաստը

Հայցական հոլովն արտահայտում է կրելու իմաստ. այդ հոլովով դրված առարկան կրում է գործողությունը.

Վարդանը պատռեց նկարը:

գ. Հայցական հոլովի գործածությունը

Հայցական հոլովով դրված բառերը նախադասության մեջ լինում են ստորոգյալի լրացում` կրող խնդիր և պարագա:

Քամին սենյակ էր բերում ծաղիկների բույրը: (ուղիղ խնդիր )

Գիշերը հորդ անձրև էր եկել: (պարագա )



--------------------------------------------------------------------------------------------------------

Изменение слов, от которого зависит связь данного слова с другими словами в предложении называется склонением.

Именительный падеж

а. форма именительного падежа

Именительный падеж является начальной формой слова.

В определенном наклонении к словам добавляется частица ը или ն:

б. смысл именительного падежа

Именительный падеж выражает действующего предмета, предмета с которым что-то происходит.

в. употребление именительного падежа

В предложении существительное в именительном падеже в основном употребляется как:

подлежащее, сказуемое, обращение, определение

Родительный падеж (1)

a. форма родительного падежа

Родительный падеж образуется двумя способами:

1. добавлением окончаний –ի, -ու, -ան, -ոջ, -վա, -ց к именительному падежу (внешнее склонение)

2. изменением звуков в корне слова (внутреннее склонение).

В словах, оканчивающихся на ու и согласное, ու заменяется буквой ա.

В словах, оканчивающихся на այ и согласное, այ заменяется буквой ո.

б. Значение родительного падежа

Родительный падеж выражает смысл принадлежности.

գ.Употребление существительных в родительном падеже

В предложении имена существительные в родительном падеже являются дополнением:

указывающее принадлежность, определение


Родительный падеж (2)

а.Форма родительного падежа

Не имеет собственной формы, всегда похож на предыдущий, только в определенном наклонении получает окончание ը или ն.

б.Смысл родительного падежа

Выражает смысл об'екта действия.

г. Употребление существительных в родительном падеже

В предложении являются дополнениями сказуемого – косвенным дополнением и обстоятельством:

Վահանը հանդիպես Արամին: (խնդիր - дополнение)

Գիրքը դրված է սեղանին: (պարագա - обстоятельство)



Винительный падеж

а. Форма винительного падежа

Винительный падеж личностей похож на родительный (2).

Винительный падеж предметов похож на именительный.

б. Смысл винительного падежа
Слова в винительном падеже обозначают об'ект, на который направлено действие.

г. Употребление существительных в винительном падеже

Существительные в винительном падеже являются дополнениями.

Քամին սենյակ էր բերում ծաղիկների բույրը: (ուղիղ խնդիր - дополнение)

Գիշերը հորդ անձրև էր եկել: (պարագա - обстоятельство)